Page 60 - AKP4

ρούς λαμβανόμενα αστυνομικά μέτρα και δράσεις, με το που εφαρμόζονται στα κέντρα των μεγαλουπόλεων, σε προβληματικές γει-τονιές, στις μικρότερες πόλεις, στα χωριά και γενικά στο ύπαιθρο, λειτουργούν προληπτι-κά, αφού από μόνη της η αστυνομική παρου-σία μπορεί να αποτρέψει την εκδήλωση εγκληματικών πράξεων από επίδοξους κακο-ποιούς. Επιπλέον, στη θέα της ένστολης πα-ρουσίας, οι πολίτες νιώθουν ασφαλέστεροι.

Όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία και πολλές –ευπαθείς κυρίως– ομάδες πληθυ-σμού καθημερινά διαπιστώνουν, τις τελευ-ταίες δύο δεκαετίες και ιδίως μετά τη χρονιά της Ολυμπιάδας, έχουν επικρατήσει βιαιότε-ρες μορφές εγκληματικότητας οι οποίες στις μεγάλες πόλεις της χώρας δημιούργησαν συνθήκες διαβίωσης με βασικό χαρακτηριστι-κό τους το άγχος και την ανασφάλεια. Για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή τους, η αστυνομία οφείλει να έρθει πιο κοντά στον πολίτη και να οικοδομήσει σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης μαζί του. Οι νέες συνθήκες επιβάλλουν ο ρόλος της αστυνομίας να γίνει περισσότερο «μικτός», να συμπληρωθούν, δηλαδή, οι καθαρά κατασταλτικοί μηχανισμοί της με υπηρεσίες πρόληψης του εγκλήματος και παροχής κοινωνικών υπηρεσιών. Αναφε-ρόμαστε εδώ σε μία εντελώς διαφορετική για τα μέχρι σήμερα δεδομένα αντίληψη, που φέρνει στο προσκήνιο νέες μορφές

αστυνόμευσης, με κύριο χαρακτηριστικό τους την ενεργό συμμετοχή τού πολίτη σ’ αυτές. Πρόκειται για τη φιλοσοφία της κοινο-τικής αστυνόμευσης (community policing), η οποία εμφανίστηκε στην Ευρώπη στην αρχή της δεκαετίας του 1980.

Με την κοινοτική αστυνόμευση δίνεται η δυνατότητα στον αστυνομικό να διατηρεί συστηματική και καθημερινή επαφή με τους πολίτες και τους φορείς της κοινότητας και αστυνομικός και πολίτες να σχεδιάζουν από κοινού τις ενέργειές τους, αλλά και τις μεθό-δους δράσης της αστυνομίας, προκειμένου να βελτιωθεί το έργο και οι υπηρεσίες τής τελευταίας προς τους πολίτες. (Για την έν-νοια της κοινοτικής αστυνόμευσης, με ανα-φορές και στην Ελλάδα: Παπαθεοδώρου, Θ. «Δημόσια Ασφάλεια και Αντεγκληματική Πο-λιτική», (Νομική Βιβλιοθήκη, 2002, σελ. 307–312.)

Με άλλα λόγια, η κοινοτική αστυνόμευση εισάγει σύγχρονα μοντέλα αστυνόμευσης –δοκιμασμένα επιτυχώς στην Ευρώπη– μέσω των οποίων ενεργοποιούνται οι τοπικές κοι-νωνίες και γίνονται συνδιαχειριστές των προ-βλημάτων που αντιμετωπίζουν. Εντάσσονται στις δράσεις αμιγώς προληπτικού χαρακτή-ρα, με κοινωνικό προφίλ, μέσα από τις οποί-ες επιδιώκεται επιπλέον: η έξοδος της Αστυ-νομίας από την εσωστρεφή και απρόσωπη δράση της, η προβολή του κοινωνικού της προσώπου και ρόλου, η φιλική προσέγγιση των πολιτών σε ατομικό και συλλογικό επί-πεδο, η συνεργασία τόσο με τους ίδιους, όσο

και με τους φορείς που τους εκπροσωπούν (και κυρίως σε επίπεδο γειτονιάς, σχολικής κοινότητας, δημοτικής αρχής κ.λπ.). Ανεξάρτητα με την τύχη που θα έχουν και το πώς θα εξελιχθούν τα σύγχρονα μοντέλα αστυνόμευσης που θα περιγράψουμε στη συνέχεια, πρέπει σ’ αυτό το σημείο να τονί-σουμε ότι αυτά δεν ακυρώνουν τις δράσεις και τα προγράμματα της συνήθους αστυνό-μευσης. Αντίθετα, πρέπει και μπορούν να λειτουργήσουν με το διακριτό ρόλο τους, αρμονικά και συμμετέχοντας στο συνολικό πλέγμα της εμφανούς αστυνόμευσης. Είναι ο ιδανικός συνδυασμός τόσο για την άμεση όσο και τη μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση της εγκληματικότητας, σε προληπτικό και κατα-σταλτικό επίπεδο.

Στη χώρα μας, η κοινοτική αστυνόμευση έκανε δειλά την εμφάνισή της το 2003, με την εισαγωγή του θεσμού «Αστυνομικός της Γειτονιάς», ενώ ακολούθησαν οι Κινητές Αστυνομικές Μονάδες, το 2007.

Ο Αστυνομικός της Γειτονιάς αποτελεί την κυριότερη και μάλλον τη μοναδική (αν και εντελώς απαξιωμένη) δράση του θεσμού της κοινοτικής αστυνόμευσης στη χώρα μας. Όπως είπαμε, καθιερώθηκε το 2003 με πρω-τοβουλία της πολιτικής ηγεσίας της αστυνο-μίας, ως μία πρόσθετη δράση που θα συνέ-βαλε στην ικανοποίηση των αυξημένων απαιτήσεων των πολιτών για καλύτερη ποιό-τητα ζωής και διαρκή και αποτελεσματική ασφάλεια. Ουσιαστικά, συνιστά μία νέα σύγ-χρονη μορφή αστυνόμευσης και εκφράζει έναν καινούργιο τρόπο επέμβασης, με προ-τεραιότητα στην πρόληψη της εγκληματικό-τητας σε συνεργασία με τους πολίτες. Ο Αστυνομικός της Γειτονιάς εκφράζει μία νέα σχέση του Αστυνομικού προς τον πολίτη, με στόχο της αλλαγή του κλίματος που επικρα-τεί στις γειτονιές, στοχεύει στην κινητοποίη-ση της τοπικής κοινωνίας για την από κοινού αντιμετώπιση της εγκληματικότητας, ώστε η εκ των υστέρων, απρόσωπη καταστολή να μετατραπεί σε πρόληψη με ανθρώπινο πρό-σωπο και κοινωνική ευαισθησία. Για την καθιέρωση και εφαρμογή αυτής της δράσης καταβλήθηκαν επίμονες και επί-πονες προσπάθειες, πρωτόγνωρες για τα δεδομένα της Ελληνικής Αστυνομίας. Σχε-διασμοί, επιλογή προσωπικού, εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα της ιεραρχίας, υλικοτε-χνικός εξοπλισμός (μέχρι και δημιουργία ει-δικά σχεδιασμένης μηχανογραφικής εφαρ-μογής για την παρακολούθηση και αξιολό-γηση του θεσμού). Το αποτέλεσμα; Παρ’ όλο που το Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας συνεχίζει να δημοσιοποιεί ενθαρρυντικά στοιχεία για τη δραστηριότητα των Αστυνο-μικών Γειτονιάς, κοινό μυστικό είναι ότι ο θεσμός υπολειτουργεί – και το λέμε αυτό